Janusz Stefan Żbik urodził się 1953 roku w Krakowie. Z wykształcenia jest architektem, dyplom Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej otrzymał w 1981 roku.
W latach 1981–1984 pracował w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego w Krakowie, uczestnicząc w ważnych dla Krakowa projektach w zakresie infrastruktury komunalnej (dotyczących ujęcia wody dla Krakowa, spalarni śmieci oraz cmentarzy w Batowicach i w Tyńcu). W administracji państwowej pracował od 1984 do 1991 roku, pełniąc m. in. funkcję Architekta Miasta i Gminy Krzeszowice. Przed objęciem stanowiska Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w marcu 2003 r. był wiceprzewodniczącym Rady Miasta i Gminy Krzeszowice, członkiem Prezydium Sejmiku Małopolskiego oraz Zarządu Powiatu Krakowskiego. Przez szereg lat prowadził działalność gospodarczą, będąc głównym projektantem i właścicielem biura projektów Arch-Inwest.
Jest autorem wielu realizacji w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej i przemysłowym. Do czasu powołania na stanowisko wiceministra infrastruktury pełnił funkcję Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Posiada uprawnienia do wykonywania samodzielnych funkcji w budownictwie w zakresie projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności architektoniczno-budowlanej. Z dniem 1 maja 2011 r. Prezes Rady Ministrów powołał Janusza Żbika na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury.
Jest członkiem Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krzeszowickiej, pełnił także funkcję członka Zarządu. Odznaczony Złotym Medalem za Długoletnią Służbę.
ArCADia-PRESS: Panie Ministrze, czy Ministerstwo planuje – i ewentualnie od kiedy – przywołanie w Prawie budowlanym tylko i wyłącznie norm eurokodowych do obliczeń konstrukcji budowlanych z pominięciem dotychczasowych, zastąpionych Eurokodami, norm polskich? Aktualnie przywołane są jedne i drugie.
Janusz Żbik: Ustawa z dnia 24 września 2002 r. o normalizacji stanowi w art. 5 ust. 3, że stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne, ale jednocześnie w ust. 4 pozwala na powoływanie Polskich Norm w przepisach prawnych, jeżeli zostały opublikowane w języku polskim, co czyni te normy, w całości lub w stosownym zakresie powołania, integralną częścią tego przepisu. W ustawie Prawo budowlane nie ma powołania na Polskie Normy, bowiem z uwagi na specyfikę obiektów budowlanych można je powoływać w poszczególnych przepisach techniczno-budowlanych – obecnie 19 rozporządzeń, w tym 17 dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane. W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zastosowano szereg powołań Polskich Norm, również w zakresie projektowania konstrukcji budynków. Powołane Polskie Normy, zarówno normy PN-B, jak i normy PN-EN 1990–1999 (Eurokody), zestawione są w załączniku nr 1. W załączniku tym, pod wykazem norm, podano dodatkowo informację: „Polskie Normy projektowania wprowadzające europejskie normy projektowania konstrukcji – Eurokody, zatwierdzone i opublikowane w języku polskim, mogą być stosowane do projektowania konstrukcji, jeżeli obejmują one wszystkie niezbędne aspekty związane z zaprojektowaniem tej konstrukcji (stanowią kompletny zestaw norm umożliwiający projektowanie). Projektowanie każdego rodzaju konstrukcji wymaga stosowania PN-EN 1990 i PN-EN 1991.” Rozporządzenie jest obowiązujące niezależnie od aktualnego statusu powołanych w nim Polskich Norm. Tak długo, jak rozporządzenie nie zostanie zmienione w zakresie powołanych Polskich Norm, zarówno normy aktualne (Eurokody), jak i wycofane (PN-B), mogą być – w zależności od decyzji projektanta – podstawą wykonania projektu budowlanego budynku. Ze względu na fakt, że plany legislacyjne związane ze zmianą Prawa budowlanego nie ograniczają się wyłącznie do nowelizacji rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a dotyczą opracowania nowej ustawy – kodeksu budowlanego, prace nad rozporządzeniem będą konsekwencją nowej regulacji. Jednym z celów nadrzędnych nowego prawa budowlanego będzie zagwarantowanie bezpieczeństwa w szeroko ujętym procesie budowlanym. Do końca lipca przedstawione zostaną tezy do założeń nowego kodeksu budowlanego, projekt przygotowany zostanie do końca listopada, a następnie poddany uzgodnieniom wewnątrzresortowym i przekazany do konsultacji społecznych. Nie jesteśmy więc skłonni dokonać tylko samej nowelizacji rozporządzenia. Z tej nowej ustawy dopiero będzie wywodzone upoważnienie dla Ministra Infrastruktury w zakresie wprowadzenia zmian rozporządzeń wykonawczych. Ostateczne propozycje ustawowe poddane zostaną szerokim konsultacjom społecznym i nie będą powodowały zagrożeń dla szeroko rozumianego rynku nieruchomości.
ArCADia-PRESS: Czy przy tak dużej objętości Eurokodów i wydawanych do nich bardzo licznie poprawek, Ministerstwo nie może wpłynąć na Polski Komitet Normalizacyjny i zasugerować wydania tych norm w postaci jednolitych tekstów scalonych?
Janusz Żbik: Polskie Normy projektowania są wprowadzeniem europejskich norm projektowania konstrukcji – Eurokodów. Mogą być one (PN-EN), po zatwierdzeniu, opublikowane zarówno w języku oryginału, jak i w języku polskim. Polskie Normy PN-EN powinny być wiernym odzwierciedleniem norm EN (identyczne z oryginałem).
ArCADia-PRESS: Czy w najbliższym czasie są planowane jakieś zmiany związane z samodzielnymi funkcjami technicznymi w budownictwie i przypisanymi do nich uprawnieniami? Czy jest planowane wprowadzenie samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie określającej uprawnienia projektanta geotechnicznego lub inne rozwiązanie w tym zakresie? Eurokod geotechniczny wymaga opracowania „Dokumentacji badań podłoża” wraz z częścią interpretacyjną oraz „Projektu geotechnicznego” wykonanych przez projektanta geotechnicznego. W Polsce takiej samodzielnej funkcji technicznej dzisiaj nie ma. Rozdzielona jest ona na geologa opracowującego wyniki badań bez ich interpretacji i oddzielnie konstruktora opracowującego projekt geotechniczny.
Janusz Żbik: W najbliższym czasie nie są planowane żadne zmiany, które miałyby prowadzić do zwiększenia liczby specjalności w uprawnieniach budowlanych w stosunku do obecnie określonych przepisami art. 14 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
ArCADia-PRESS: Kto zdaniem Ministerstwa będzie upoważniony do kontroli projektu i nadzoru nad pracami budowlanymi zgodnie z zapisami Eurokodów o zaostrzonym rygorze kontroli i nadzoru dla obiektów o wysokiej klasie konsekwencji zniszczenia?
Janusz Żbik: Kontrolę projektów dla obiektów o wysokiej klasie zniszczenia może wykonywać osoba posiadająca uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawca budowlany uprawnieni do sprawdzania projektu architektoniczno-budowlanego w trybie określonym w przepisie art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Do nadzoru nad pracami budowlanymi w tym zakresie upoważniony byłby inspektor nadzoru inwestorskiego, który jest obligatoryjnie ustanawiany przez inwestora, zgodnie z dyspozycją art. 19 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub przewidywanym wpływem na środowisko.